Колдоо көрсөтүү
KY
RU
EN
TR
Чымын, чымын, Чыр чымын
(Муха-Цокатуха)
Чымын, чымын, Чыр чымын,
Алтын курсак тың чымын.
Жолго чыгып калыптыр,
Акча таап алыптыр.
Базарга да барыптыр,
Самоор сатып алыптыр.
«Таракандар, келгиле,
Чайдан татып кеткиле!»
Таракандар келиптир,
Чайын ичип кетиптир.
А кенелер кенебей –
Үч чыныдан ченебей,
Сүтүн кошуп ичиптир,
Кенелерге кичиктир,
Чыр чымының деген го,
Туулган күнү экен го!
Чиркейлер да зыңылдап,
Өтүк берди кыңылдап.
Өтүккө сыр катылган,
Сыдырмасы алтындан.
Чымынжанга келген дейт,
Чын ыкласын берген дейт,
Аары-апа энтеңдеп,
Балын алып келген дейт…
“Көпөлөк-сулуу кандайсыз?
Кандай татым тандайсыз?
Биздин тамак жагадыр,
Бардык татым сагадыр”.
Бир кезде эле жөкжөңдөп,
Жөргөмүш-чал бөкжөңдөп,
Чымынды бурчка сүйрөптүр,
Желесин ага үйлөптүр.
Чымынга оюм терең дейт,
Байкушка өлүм берем дейт.
“Айланайын, меймандарым, жардамга!
Жөргөмүш-чал турат мени алганга!
Мен силерди жедирдим да, ичирдим,
Силер үчүн кадикидей кичирдим.
Ажал келип калганда,
Келгилечи жардамга!”
А бирок коңуздарың-курттарың,
Мейман болгон журттарың,
Кадимкидей
жөргөмүштөн коркушуптур,
Булуң-бурчка,
тешиктерге жортушуптур.
Бирөө дагы согушууга батынбайт,
Бирөө дагы жөргөмүшкө атылбайт.
Чымын жаның бүт баарына тойду го?!
Туулган күн байкушумду сойду го?!
А чегиртке, а чегиртке сереңдеп,
Кадимкидей киши сымал элеңдеп,
Чырт, чырт чырт этип,
Канаттары
дырт, дырт, дырт этип,
Ары-бери секирди,
Бурчту көздөй бекинди.
А жөргөмүш-желмогуз
тамашалап койдубу?!
Кол-бутуна чымындын
Ак желеси сойлоду.
Жөргөмүш-чал бычак тишин катырып,
Чыр чымындын денесине матырып,
Канын соро баштады,
Катыра күчүн таштады.
Чымынбыз бакырды,
Жардам сурап чакырды.
А желмогуз шукшуңдайт,
“Жеп салам!” деп букшуңдайт.
Бир кезде эле ал-жайдан,
Кичине чиркей бир кайдан
Учуп келип калды дейт,
Колунда чырак жанды дейт.
“Кана өлтүрчү желмогуз?
Колго түшсүн ал доңуз!
Тырмагынан коркпоймун,
Кылычымды октоймун!”
Жөргөмүш-чалга жөнөдү,
Мындайга киши көнөбү?
Жини келип чынынан,
Жини келип чынынан,
Чалды уруп өттү дейт,
Башын жулуп кетти дейт.
Чымынды алып колунан,
Акырын сылап жонунан,
Терезеге жеткирди.
Мына сага өткүрдү;
Жөөлөп өттүм деп айтат,
Жөргөмүш өлдү деп айтат,
“Анда бийкеч билип ал,
Күйөөгө мага тийип ал!”
Так ошондо булуң-бурчтан бүжүрөп,
Курт-кумурска чыга келди жүжүрөп:
“Чиркейге даңк!
Чиркей баатыр!
Чиркей алп!”
Жарык чачкан курттар келип бат эле,
Жарыктарды чачып салды шарт эле,
Бардык тарап жаркырап,
Туруп калды шаң улап.
“Эй, кырк буттар келгиле!
Бизге бийлеп бергиле!”
Ар музыка жаңырып,
Добулбастар кагылып,
Бом-чын, бом-чын, чыпчырым,
Бийлеп жатат
Чиркей менен Чыр чымын!
Жандарында коңуз-топ,
Өтүктөрү: топ, топ, топ!
Сөөлжандар ар курттарды “тузактап”,
А кенелер бүргөлөрдү кучактап,
А мүйүздүү коңуздар,
Өтө эле бай “доңуздар”
Калпактарын ийлөөдө,
Көпөлөк менен бийлөөдө.
Тра-ха-ха, тра-ха-ха,
Таракандар: ха-ха-ха!
Алатоодой эт болуп,
Алакөлдөй чык толуп,
Баары тойдо чардашат,
Эки жашты ырдашат.
А кумурска, кумурска
Барбай койду жумушка –
Сулуусун белден тартыптыр,
Анысы колун артыптыр.
“Биз жыргайбыз, биз ырдайбыз,
Биз курттарбыз кичине!
Биз бийлейбиз, секиребиз!” –
Батпай турат, эх алардын ичине.
Өтүктөрү карсылдап,
Такалары тарсылдап,
Жалаң жыргал ой болот,
Таң атканча той болот!
Чымын, чымын, Чыр чымын,
Чырылдаган тың чымын!
Шарап куйгун кумурска,
Чымын чыкты турмушка!
2005-жылы 21-июлда которулду.
