Василий Верещагиндин "Чыгыш Түркестандагы орус лагери" аттуу картинасы.

“Орус менен дос болсоң, айбалтаңды ала жүр!”

Элдик экмет

КАЗАЛ

I

Бабалардын ойрон кылып тилегин
нени гана көрсөтпөдү Кремль!

Орустардын падышасы Николай
кыргыз журтун тоого сүрүп тикелей.

Түзөңдөргө ээлик кылып келгиндер,
кыргыз байкуш кыңк дей албай телмирген.

Отурукту алып орус ойрондор,
оозун ачкыс болгон эрлер, кайрандар.

Ээ болалбай ата конуш, журтуна
эзилиптир бай, бий, манап урку да.

Букарасын каалагандай кордогон,
буйрук келди ак падыша жолдогон:

“Түтүн сайын эр жигиттер катталат!
Согуш үчүн Россияга аттанат!”

Арга кетип шордуу кыргыз күрсүнгөн,
анан качты айла издеп Үркүндөн!

Кыр-жондордо кырылганы кырылды,
кыйган талдай азып-тозуп жыгылды.

Азган элге тарап жакшы жаңылык,
Ала-Тоого кайтты кайра сабылып.

Үркүн, Үркүн... тагдыры деп эл-жердин,
үзөңгүдөн тайды буту эрлердин.

Коллективдүү бийлик орноп большевик,
кошулду ага оо далайы – жаншерик.

Караламан топ дуулдаган жыйындан
калк арбыды Ленинге сыйынган.

Кудай менен пайгамбардан ашыра,
көсөм дешти карысы, жашы да.

Туш-туш жакта үгүт-насаат жаңырып,
өз чындыгын айткан ооздор жабылып:

Бузуку деп, басмачы деп аларды,
жазмыш экен; чет-четинен камалды.

Мал, мүлк, жерин тартып алып бай жандын,
элге дале келди оор, кайран күн!

Жалтак, коркок, мокок кыргыз арбыды,
“Балам, орус келатат!” - деп дарбыды.

Бубак пахта, тамекисин тердирип,
эт, сүт, жүнүн Москвага бердирип…

Ач-жылаңач, карып-мискин, алеңгир
атпай журтта башталды бир караң күн.

Кулаксың деп айдалгандар сүргүнгө,
Кудай салбас учурады бүлгүнгө.

НКВД – комиссарлар жулунган,
ашып түштү ак падыша зулумдан!

Кудай жок деп баарысына какшашты,
Кудай дешип бир Сталин как башты.

Кремлдин так аткарып буйругун,
чоңдорубуз уруп көндү кулдугун.

Өз алдынча тыңы чыкса ойлонгон,
Сталиндин өкүмүнөн жайланган.

Көтөрсө ким тарых менен “Манасты”,
андайларга кас-душмандай карашты.

“Улутчул” деп билимдүүсүн жазалап,
эл арасын зиректерден тазалап:

Билек түргөн шовинисттер күчөндү,
быркыратар улут деген мүчөңдү.

Большевиктин колун карап кайран бу
бүркүрт кыргыз бакма тоокко айланды! 

Тарыхты жок кылуунун таап амалын,
таңуулдашты жаңы тарых “сабагын”.

Арапчада жазып келген көптөрдү
адегенде латынчага өткөрдү.

Көп узабай мүшкүл салып жаңы бир,
киргизишти кириллица арибин.

Эстутумда ким экениң тааныткан
баалуулуктар өчүрүлдү тарыхтан.

Ооба, бизди орус келип окутту,
о шордуу эл, ошол шоруң өкүттүү!

Ошол шордон арылалбай келебиз!
Орустарды өздөн өйдө көрөбүз!

Бөйпөлөктөп орускулга айланып,
келатабыз издей албай кайра нук.

Коммунисттер талкан кылып ташыңды,
биздей калктар жетимиш жыл басынды.

Баскынчылар тилиң тишке каттырды,
басынбаган эл уулдарын аттырды!

Шаар аттары бөлөк-бөтөн ысымдан,
шаардык кыргыз байкуш элең кысынган.

Орус көрсөң жойполоңдоп, жалтаңдап,
өзүңдү өзүң шылдың кылдың арсаңдап.

Башка улуттун батир кылып кепесин,
башка ысымда атап көнгөн көчөсүн…

Мал баксаң да майга кенен жетпедиң,
пахта менен тамеки эле эккениң.

Акыңды жеп сырттан келген бөлөктөр,
бечел болдуң өз башыңды жөлөткөн.

II

Келди дедик эгемендик, эркиндик,
кербездендик, өз алдынча желпиндик.

Желек булгап, Гимнибиз ырдалды,
жетекчилер бирок туйбай кырдаалды…

Адатынча Кремлге кылчактап,
Азаттыктын кунун билбей ырсактап…

Жүрөк толгоп, эс-акылын элетпей,
жеңил-желпи кабыл алды белектей!

Жалтаңдашып турду чоңдор Ельцинден,
Москванын алкашынан менсинген!

Ооз учунан эгемендик дегендер,
буйрук берсе кремлдик берендер:

Көкжал бирөө четке кагып буйругун,
көрсөтпөдү “мэ!” деп такап турмугун!

Кыйраса да бүткүл Совет өлкөсү,
Кыйыр дале артып турат колкоосу!

Коммунизм өктөмдүгүн бүтпөгөн,
Путинизм улантууда күч менен.

СССРдин улантчулар мурасын –
чоң коркунуч, муну качан туясың?!

Россиянын империя дартынан
калк болдук биз коркуп көнгөн, жалкыган.

Өлкөбүз не таппайт десең оң жолун,
өз ою жок тотугуштай чоңдоруң.

Маңкурт десең – моюнга албайт, актанат,
“Манастын мен урпагы!” деп мактанат!

Эй, арсыздар, тааный турган кез бүгүн,
нарк-насилиң, ким экениң – өздүгүң!

Кремлде Путиндин бүт кылыгы –
саясатын улантууда КГБ.

Жетегине көнүп жүрүп орустун,
жетет, токтот, боло бербей орускул!

Көтөр башты, кел кыргызым, намыска!
Көздү чаптыр келечекке, алыска!

Апрель, 2022