АСАНОВА Үмүт: УЛУУ АКЫН ЖЕҢИЖОКТУН ЫРЛАРЫ АНГЛИС ТИЛИНДЕ

«РухЭш» окурмандарына «Чеч-Дөбө» кеңешинин интеллектуалдар альянсынын мүчөсү, философия илиминин доктору, профессор Үмүт Асанованын англисчеге которгон эмгеги – улуу акын Жеңижоктун санат ырын сунуштайбыз…

Он сегиз миң ааламды,
Бир жараткан эмеспи.
Эң биринчи дүйнөгө,
Нур жараткан эмеспи.
Суук кыштын булутун,
Сур жараткан эмеспи.

Eighteen thousand Universe
He created at once.
He created the light
In the beginning at first.
Cold winter cloud
He made grey in color.

Эмгексизди энчиден,
Кур жараткан эмеспи.

The one who doesn’t work,
He made deprived of wealth.

Аалам жашап турсун деп,
Күн жараткан эмеспи.
Алмаштырып Күн менен,
Түн жараткан эмеспи.

To let the Universe to live
He created the Sun.
To come in turn to the Sun
He created the night.

Булбулдарга шайырдык,
Үн жараткан эмеспи.
Көз кумарын кандырган,
Түр жараткан эмеспи.
Жети кабат бейишке,
Үр жараткан эмеспи.
Баатырларга ылайык,
Сүр жараткан эмеспи!

For a nightingale
He created a voice
With a melody of joy.
For the eyes to enjoy,
He created diversity world.
Like a perfume to odor,
He created a flower.
For the paradise of seven layers

He created spirits — angels.
For the warriors
He created
Horrifying appearance!

Бардык жанга насипти,
Бир жараткан эмеспи!

For all the souls
He created fortunes alike!

Алтын  нурун  төгүлтүп,
Ай жараткан эмеспи.
Жылдыздарын жайнатып,
Шай жараткан эмеспи.

He created the Moon
To pour its golden rays.
His multiple stars
He created in order.

Асман, Жердин арасын,
Кең жараткан эмеспи.
Адамзаттын баарысын,
Тең жараткан эмеспи,
Жайда салкын болсун деп,
Түркүн гүлүн жайнатып,
Бел жараткан эмеспи.

A space between Earth and the Sky
He made broadened and free.
All the men in the world
He created as equal.
In Summer a day to be cooler
He created the wind.
The mountain top He created
Where flowers of  kinds to grow.

Жерден берип ырыскы,
Эл жараткан эмеспи.
Көл бойлотуп учуруп,
Куу жараткан эмеспи.

He created a people.
To gift them food from the land.
He created a swan
To fly over the sea.

Өмүрдүн жолу ар түрдүү,
Бурула берет турбайбы.
Ар нерсеге кезигип,
Уруна берет турбайбы.

Roads of  life appear
To turn in different ways.
Facing with multiple things,
They appear to be in battle with them.

Дүйнөдө жоктон бар болуп,
Туула берет турбайбы.
Кайрадан бардан жок болуп,
Кубула берет турбайбы.
Ар жерден буйруп, туз, насип,
Татыла берет турбайбы.
Аракет кылса ырыскы,
Чачыла берет турбайбы.

From nothingness being appears
To be perpetually born,
Again from being comes nothing,
Thus moving from one to the other.
In any place a luck may come.
If one tries to move and to act,
Fortune occurs to be spread.

Адал эмгек – динибиз,
Ата-баба – пирибиз.
Көпчүлүктөн адашсак,
Кандай болот күнүбүз?
Тантырактап адашпай,
Таза жолго жүрүңүз!

An honest work is our religion,
Forefathers are our peers.
If we go apart from all,
What days will be those of ours?
Don’t be foolishly lost in your way
Go along the pure road!

Чөл жашарып күлсүн деп,
Суу жараткан эмеспи.

He created a water
To make a valley be young
And happily laugh.

Бирин дары, бирөөсүн,
Уу жараткан эмеспи!
Бирин момун, бирөөсүн,
Куу жараткан эмеспи!..

The one He created as medicine
The other as poison!
One of us He created as modest,
The other — as cunning!

Өрдөк, чүрөк, каздарды,
Көлдө кылган эмеспи.
Өлгөндөрдүн баарысын,
Көрдө кылган эмеспи.
Кайберендей күлүктү,
Төрдө кылган эмеспи.

Ducks and gooses
He placed in the seas.
Place for all the deads
He made in the grave.
Fast running dears
He put on the top of the mount.

Курт-кумурска жайларын,
Чөлдө кылган эмеспи.
Берекенин баарысын,
Жерде кылган эмеспи.
Жер дүйнөнүн туткасын,
Элде кылган эмеспи.
Өмүрдү чак жаратып,
Пенде кылган эмеспи!

The living place of worm and ants
He made in the valleys.
All the abundance  He placed on the land.
The Earth  basis or core
He made rested on people.
He created man Pende
Making his life to be limited!

Жердин үстүн жайнатып,
Бак жараткан эмеспи.
Кээ бир жанды көбөйтпөй,
Так жараткан эмеспи.
Ар жанга ажал, өмүрдү,
Ак жараткан эмеспи.

The surface of land
He filled with trees.
Some of souls
Not to be grown in number
He created in odd.

For every soul — death and life,
He created in a way of just

Ооздун көркү отуз тиш,
Тил жараткан эмеспи.
Тил сүйлөтпөй айбанды,
Тим жараткан эмеспи.

He created a tongue,
A mouth with thirty teeth ornamented.
Not letting an animal to speak
He created him be in silence.

Анык туулган башында,
Ата-энебиз Адамдан.
Ай, Ааламдын жүзүнө,
Адам өсүп таралган.
Күндүн алтын нурунун,
Күчү менен жаралган.
Албаптырсың эч кабар,
Адал менен арамдан!..

It’ s true, in the  beginning
Our forefathers
Were born from Adam.
Over the Moon and Universe
Humans were grown and spread.
Man was created with a power
Of golden rays of the Sun.
You appeared not to be aware
Of the virtue and evil at all.

Жол көрсөтүп отурган,
Жеңижок мен, иниңиз!
Эс-акылдан адашпай,
Элдин салтын билиңиз.
Билип алсаң – бир тууган,
Бирге   болот түбүбүз.
Ала кетем Аксыга,
Ар кылбастан жүрүңүз?!..

It’s me,
Your younger brother Jengijok,
Who is showing you the way.
Never lose your memory and mind,
And do know
Your people’s traditions.
You should know, we are brothers,
Our roots are the same.
I’ll take you to Aksy,
Don’t be too proud
And go with me?!