Алыскы Американын Майами-Бич шаарында жашаган мекендешибиз Акылай Байматовадан кубанычтуу куш кабар алып, кубанычыбызды атпай-журт менен тең бөлүшөр кезең. Буга дейре Акылай карындашыбыз “Манастын” үч томдугун англис тилине өз ыктыяры менен которгону маалым. Аталган эмгек Мар Байжиевдин кыскартылып даярдалган варианты боюнча которулган (“Манас”, “Семетей, “Сейтек”). Акыркы 5-6 жыл өмүрүн арнап, “Манастын” үч томдугу менен катар улуу жазуучубуз Чыңгыз Айтматовдун соңку романдарынын бири – “Кассандра тамгасын” англис тилине которуп, эми аны бүтүндөй дүйнөгө таанымал Амазон интернет желесине жайылтуу аракетине киришиптир...

Бул ишти колго алган бир да эр-азамат, бир да мамлекеттик уюм билек түрүнө электе, Акылай карындашыбыз алмуздактан камырабас ала-тоолук ак калпак элди дүйнөгө таанытам деген аракети кубаныч эмей, сүйүнүч эмей эмине! Эми ал кыргыз авторлорун четинен тандап, дүйнөлүк тил – англисчеге которуп, кыргыз авторлорун дүйнөгө жайылтуу. Буга дейре ал “РухЭш” сайтыбыздын адабият айдыңындагы аракеттеринен кыйла кабары бар экен...

Мындан арыга идиректүү таланттарды иргештирип, Акылай аркылуу улуттук адабиятыбыздын жылдызын балбал жандырсак дейбиз. Улуттук адабиятыбыздын башаты саналган “Манас” чыгармасы менен Ч.Айтматовду которууга белсенген мекендешибиздин бүгүн Элмирбек Иманалиев менен Зайырбек Ажыматовдун поэзиясын англис тилине өзү оодарган эмгеги менен тааныштырабыз.

“Жакшынын шарапаты менен” демекчи, Акылай Байматованын буга чейинки аракетин кулагыбызга куюп келген дагы бир мекендешибиз бар. Аты-жөнү – Кылыч Кыргыз. Акылай менен чыгармачылык алака түзүүгө Кылыч байкебиз данакер болду. Ал да кыйла жылдан бери Американын Чикаго шаарында эмгектенет. Буга дейре ал “РухЭш” сайтына финансылык колдоо көрсөтүп келгендердин бири. Ал дагы океандын ары жагындагы туруктуу окурмандарыбыздан.

Чалкеш замандын бурганагында чамынган мага дем-күч берип, “коомду сендей жиндилер өзгөртөт” деген сайын – жинди деген жинди да, мен жинди кыргыз адабиятын Ала-Тоодон ары көздөй ашырып ийишибиз керек дегенимди кулагы чалып жүргөн бейм, Акылай экөөбүздү тааныштырды.

Учурда кыргыз урпагы дүйнөнүн чар тарабында... Ар кимиси мекенибизге нектар ташыган аарыдай, дүйнө элдеринин илим-билим, маданиятын, тилин, дилин сиңирип, басса-турса дүйнөгө кыргыз аттуу улутту таанытуу кыялы менен жашап келишет.

Андыктан, алыстагы ар бир мекендешибизге кулак-кагыш кылгым бар: учурдагы кыргыз адабиятынын таланттуу авторлорун дүйнө элдерине таанытуу максатыбызды колдой турган мекештештер менен байланышууга кызыкдарбыз! Кыргыз авторлорунун чыгармаларын англис, немис, араб, фарс, француз, жапон, кытай, корей, түрк, испан ж.б... ж.б... тилдерге которууну колго алып, баарыбыз жапатырмак аракет менен жамбаштап жаткан кыргызды ордунан копшой турган заман!

Ар бирибиз тарыхтын жаңы барагын жаратар каарманбыз! 21-кылым – дүйнөлүк карым-катнашыбызга дарбазасын кеңири ачкан бактылуу доордо жашап жатканыбызды унутпайлы!

Байланыш үчүн: ruheshsaity@gmail.com

https://www.facebook.com/oljobaishakir

+996 555 100 502

О`Шакир  

Kyrgyz National Poets: Elmirbek Imanaliev, Zayirbek Ajymatov

Translator: Akylay Baimatova

Эркиндигим – канатым

Эркиндигим – канатым,
Эргип турмай адатым.
Сагынгандай делөөрүп,
Сагынбайдын «Манасын».

Кызыл, кызыл кыялдан,
Кызып алган чыгармам –
Кытыгылайт сезимди,
Кыз жүзүндөй уялган.

Алакандай Мекендин,
Балапаны экенмин.
Бактым ушул – күн көрбөйм
бакчасында чет элдин.

My freedom is my wings

My freedom is my wings so strong,
In inspiration, I'll not go along,
I long for it, all day so long,
Told by Sagynbai, "Manas's" song.

From scarlet dreams, so bright and bold,
A work of art was born, so fair,
A feeling, timid, young and cold,
Like a shy girl, without a care.

Our homeland may be small in size,
I am its child, that's plain to see,
No happiness, abroad I prize,
In foreign gardens, far from me.

Ажыматов Зайырбек

УЛУТПУЗ БИЗ!

Түндүк-түштүк, сай-сай деп чектегениң,
Түпкү атаңдын арбагын тепсегениң.
Бийлик үчүн мырзалар, бийлик үчүн,
Биримдигин элиңдин экчебегин.

Бир бүтүнгө айлансак улукпуз биз,
Бирикпесек улутту куруттук биз,
Кыр-кырлардан жыйналган жыйын эмес,
Кыргыз деген улутпуз, улутпуз биз.

Өрттөй көрбө быкшытып өзөгүңдү,
Өлтүрбөгүн өзүңдү, өз элиңди.
Ата-энеңден, жарыңдан, балдарыңдан,
Артыгырак сүй журтту, Мекениңди!

Өксүбөсүн бир бооруң жатындашы,
Өмүр көксөп эч бир ок атылбасын.
Кыргызстандын жеринде сакта Кудай,
Кыргыз каны эми эч чачылбасын!

Зобололуу уул-кызың чыгаан болсун,
Зор биримдик биз үчүн курал болсун.
Кокту-колот, сай-сайга бөлүнбөгүн,
Кыргыз деген бир гана ураан болсун!

WE ARE A UNITED NATION!

North and south, no division,
Honor our forefathers' vision.
Power should not be our aim,
But unity of our people, it's our claim.

Stronger together, we'll always be,
Divided, our nation will never see,
The beauty of unity, so bright,
Kyrgyz, we are one, with all our might.

Let's not set our core ablaze,
For our people, let's not cause a blaze.
With love from parents, spouse, and kin,
For our country, let's always win.

No more tears, no more shots fired,
Our Kyrgyzstan, always inspired.
May peace and unity reign supreme,
Our blood should never spill, it's a dream.

Let's raise our children with love and care,
And let great unity be our weapon to bear.
Don't be divided into different parts,
Let Kyrgyz be the only slogan!

ЫР ДҮЙНӨ

Коркуп турам калемимди алуудан,
Коркуп турам келген сапты жазуудан.
Ойноок кезде оңой көрүп өзүңдү,
Оо, ыр дүйнө сага бекер кабылгам.

Кулун чактан сени менен бирге өстүм,
Кумарыңа бүт эркимди бийлеттим.
Бирок аттиң, мен ыр жазбай кезинде,
Ырлар мени жазышаарын билбепмин.

Ыргагына кошкон ызгаар, бороонун,
Ырлар менин узатарым, коногум.
Мурунураак билсем болмок, эх десең,
Ыр бар жерде ыйдын дагы болорун.

Өтөт күндөр өкүт салып жаш жанга,
Өтөмүн жетпей асыл саптарга.
Оо, ыр дүйнө, кайберен ыр куубайм деп,
Кожожаштай турам бүгүн аскада…

THE WORLD OF SONG

With pen in hand, I hesitate,
Afraid to write what lies ahead,
For in the world of rhyming prose,
It's easy to get lost, I'm told.

The world of song, so bright and bold,
Where rhythm flows and stories unfold,
I grew up with you, a constant friend,
But now I fear the songs will end.

From childhood, music danced with me,
And brought my soul to life with glee,
But now I find, when I don't write,
The songs write me, day and night.

The frost and storm, they add to sound,
And bring the music to life around,
But tears may flow, when song is heard,
And memories of love return.

And so I stand, like hunter Kojojash,
On a rock, awaiting my song's bash,
I can't wait for the lines to come,
In the world of song, forever young.

КАЛЕМГЕ

Шымым бар жаңы кийгенге,
Үйүм бар эптеп киргенге.
Үстүмдө жаңы күрмө бар,
Көчөдө басып жүргөнгө.
Алгыла баарын, а бирок,
Калемге болбойт тийгенге!

Жанымды алсаң, жанымды ал,
Жаркыган Күнүм, Айымды ал.
Тим койчу мага калемди,
Тилимде жазаар жалын бар.
Калемим — талант. Ал болсо,
Хандыктан өйдө тагым бар.

TO THE PEN, MY DUTY BESPOKE

Garbed in new pants, I stand,
With a house, at my command,
A jacket new, befitting attire,
For the streets, I do aspire.
Take all I own, take all I have,
My soul, my sun, my moon, I'll not save,
But one thing, I do implore,
A tool, a right, forever more.

My pen, oh my pen, a tool of might,
It speaks my truth, with unyielding light,
A talent, so rare, so strong, so true,
A means of expression, for me and you.
It's the instrument of my will,
The source of power, to fulfill,
With every word, with every line,
My duty, my purpose, forever entwine.
So let me keep my pen, my tool,
For without it, I am but a fool,
It's my voice, my call to arms,
My pen, oh my pen, my duty, my charm.

АМАН БОЛЧУ, КЫРГЫЗСТАН!

Кагылайын Кыргызстан, кагылайын,
Кайраттанып карууңду жаңылагын.
Каным, жаным дартыңа шыпаа болсо,
Канатыңды сун мага, дарылайын.

Өлбө өлкөм, балапан жаш чагыңда,
Өлөлү биз калганча арт жагыңда.
Уялаштар, аздектеп карегиңдей,
Урпактарга мекенди сактагыла.

Жара тартар бөрү көп жан-жагыңда,
Жүк бар билем опол тоо ай далыңда.
Элди ая, керемет Кыргызстаным,
Эссиз чыкты бектериң, хандарың да.

Жүрөгүңдү жебедей көзөп өттүк,
Жүдөө кылдык, өйдө-ылдый көмөлөттүк.
Мыскыл кылып душманга бул доордо,
Мырза болчуң, биз сени чөгөлөттүк...

Ынтымаксыз күчтөрдөн арыдыңбы,
Ыйлап турам, өчүрбө жарыгыңды.
Ала-Тоом, биз сени жыргатпадык,
Аңкаябыз билбестен кадырыңды.

Айланайын, Кыргызстан, айланайын,
Аска-тооңду кучактап аймалайын.
Өчө көрбө, картадан өчө көрбө,
Катарын түк бузбасын тамгаларың.

Бүтүн болуп дайыма турууң керек,
А мен сага ырымды сунуум керек.
Бизди кечир, Ата журт, аман болсоң,
Бир доордо сен күткөн муун келет.

A Prayer for Kyrgyzstan

Oh Kyrgyzstan, my dear country, be strong and true,
Do not be afraid to be brave, let your spirit shine through.
If my blood can support you, my soul will be your guide,
Let me heal you, give you wings, let your future be bright.

Do not die, my Kyrgyzstan, in the prime of your life,
For your people are ready to sacrifice, to end all strife.
Compatriots, who cherish you like the apple of their eye,
Will save you, dear motherland, for all of posterity.

The enemies are many, seeking to claim a piece of you,
The load you bear is heavy, like the mountains in your view.
But we pity you, oh Kyrgyzstan, and your noble, restless kin,
Who have lost their way, and left you burdened and within.

We have wounded you, my country, with our troubles and our pain,
Plagued you with our discord, buried deep, down and again.
In a world where enemies taunt and threaten from all sides,
We have made you kneel, instead of soaring, and made your spirit hide.

Oh Kyrgyzstan, have you rid yourself of all these hostile forces?
I am crying, do not turn off your light, do not hide your sources.
My dear Ala-Too, we have not honored you as we should,
Failed to appreciate your dignity, your beauty, and your good.

Be strong, oh Kyrgyzstan, and prosper, let me embrace each stone,
Do not shy away, do not disappear, do not change your name unknown.
You must always be whole, and I offer you this prayer,
Forgive us, dear fatherland, if we have caused you any care.

In time, a generation will come, that will bring you peace,
And restore your dignity, your beauty, and your release.
Oh Kyrgyzstan, be well and prosper, and may your future shine,
For you are the heart of our people, and the essence of our line.

КЫРГЫЗ БОЛГУМ КЕЛЕТ

Ушул күнү негедир кайыкты дил,
Урпактар э-эй биздеги айыпты бил.
Кыргызмын деп мен азыр турган менен,
Кыргыздарга окшобойм байыркы бир.

Кадыр, каада бул күндө кайда калган,
Кайран кыргыз өз баркын жайлап алган.
Манас биздин бабабыз деген уят,
Майдаланган калк үчүн майдаланган.

Биз бир кезде тоолордой бийик элек,
Биз бир кезде майда эмес, ирик элек.
Жакшылыктар башталып биздин элден,
Жаратканга жардамчы билик элек.

Калбаганбы уруктук кайрандардан,
Карайлаймын нускасын тангандардан.
Бир кезекте аттиң ай, бир кезекте,
Бийик эле ар кыргыз пайгамбардан.

Улуу мыйзам сакталып жазылбаган,
Уютулуп улуу журт чачылбаган.
Ар бир жаран өзүнүн ордун билип,
Асыл наркын — насилин качырбаган.

Арамдыкты сындырып түзөчүбүз,
Адалдыкты, актыкты күзөчүбүз,
Сактап турган теңдикти баардык жерде,
Окшош болчу Теңирге мүнөзүбүз.

Кыргыздардан кыргыздар туулбаган,
Кыйын мезгил өтүүдө шуулдаган.
Кыргыз болгум келет эй, Кыргыз болгум,
Кыргыз болуу дүйнөлүк улуу наам!

I WANT TO BE KYRGYZ

Oh, the Kyrgyz nation, once so proud and bold,
With roots deep in tradition and truth untold.
But where has the honor and dignity gone?
In this time of need, I seek to carry on.

For I want to be Kyrgyz, with heart full of fire,
And carry the torch of our heritage higher.
I will seek the wisdom of our ancient kin,
And live with the values that make us unique within.

With every step, I will uphold the great law,
That brings us together, no matter what may be in store.
Equality, justice, and respect will be our guide,
As we seek to honor the truth we keep inside.

In times of struggle, we will stand tall and strong,
With courage and steadfastness that last so long.
For being Kyrgyz means more than just a name,
It's a symbol of our proud and noble claim.

So let us be Kyrgyz, with all of our might,
And show the world the beauty of our light.
For in being Kyrgyz, we uphold a noble cause,
And keep alive the traditions that were once lost.

Elmirbek Imanaliev

Кечире алсаң араздашкан кишиңди –
Бир жеңилдик чайкап өтөт ичиңди.
Сен канчалык абийириңде ак болсоң,
Эң кыйындык аксата албайт ишиңди.

Кең ааламды тарыткан,
Өмүрүңдү кошуп туруп,
Көңүлүңдү карыткан –
башка эмес, өзүң болуп жүрбөгүн?
Түркүгү жок түбү өлүк дүйнөнүн,
Менин дагы ушул болду билгеним:
Маңдайыма жазылса көрөмүн,
Тагдырымды чечет эле ким менин?!

Өз ырыскым жетет буйрук кылынган,
Көптү эңсеп өйдө-төмөн урунбайм.
Бийлигиңе жыгылбайм,
Байлыгыңа жулунбайм.
Турмуш өзү бакыт мага,
Ак эмгектен курулган.
Ошол үчүн жырткыч болбой
Адам болуп туулгам!

Forgiving those who've caused us pain,
Brings a sense of calm and peace again.
As much as our conscience is made clean,
The hardest challenges can't stop us from our dream.

Narrowing the vast expanse of space,
Together with our own life's race.
All that makes us feel so low,
Might be caused by our own thoughts and not the world's flow.

A bottomless, empty void,
Is what we know exists.
But whether it's written in our fate,
Who can say what the future awaits?

What is given to us is more than enough,
No need for longing for more stuff.
We'll not be controlled by another's power,
We'll not steal wealth in any hour.

Life itself is happiness, we find,
Built from honest work of a kind.
We were not born as beasts,
But as human beings, with great potential at least.

Зайырбек Ажыматов менен ыр маек

Зайырбек:

Ал кезекте жүрөк чиркин, шок эле,
Алоолонуп кайнап турган чок эле.
Анда деле буулукчубуз, ал ырас,
Бирок, бирок көңүл мындан ток эле…

Жалын кезди ыр, обондор жомоктоп,
Жашоо нугу өз ыргагын жоготпойт.
Ошол жамгыр басылган жок мендеги,
Көөдөнүмдө ыйлайт жүрөк шолоктоп.

Туйлайт жаным учамын деп туурунан,
Түшүнүксүз ой жорумга куурулам.
Сен жан салган ырларга окшоп, Эмике,
Кусаланам, сагынамын, буулугам.

In that moment, my heart was light,
A fiery passion burning bright.
Though at times we may feel low,
This feeling was much more than that, though.

Melodies and lyrics recall the days of fire,
Life's beat goes on, never to tire.
The rain within me never stops,
As my heart races when tears drop.

My spirit yearns to take flight,
My mind awhirl with thoughts not quite.
Like the songs you sang, Emike,
I long for those times, miss you alike.

Элмирбек:

Акын ырдайт, акын ыйлайт күнүгө,
Буулук, Зайыр, буулугууда дүнүйө!
Ырдын пири Рысбайдын сөзү бар:
''Ыйлай алган адамдардан түңүлбө!''.

Жашоо даамын – жаратуулар билишет,
Жаны соолор – сүйөт, туйлайт, күйүшөт.
Манчыркаган мерез жандар мээримсиз –
Махабатка өгөй бойдон жүрүшөт.

Жаш өмүрдү жаай жашоого коротпо,
Жалын да бол, жамгыр да бол, шолокто!
Жашың менен сугарсаң да ар сабын,
Жаз чакырган жакшы ырларды жоготпо!

Билесиң да, жалгыз болот көк жалдар!
Билбейт аны жамыраган «көп жандар».
Коштогула жакшылары… жакшылар,
Кол чапкыла, жүрөгүндө өрт барлар!

A poet sings, a poet weeps every day
Chaos reigns, the world is in turmoil!
But Rysbai, the king of songs, reminds us:
"Never lose hope in those who feel pain".

Creatures understand the essence of life,
They love, they dance, they yearn.
But those who revel in misery, are cold and indifferent,
Blind to the beauty of love.

Don't squander your youth,
Let there be passion, let there be emotion!
Even if your tears water every verse,
Don't miss the sweet songs that herald spring!

You see, the blue maned one may be alone,
But he is unaware that "many souls" surround him.
Farewell dear ones, dear ones,
Clap your hands, those with fire in your hearts!

Зайырбек:

Сен ырдасаң тоолор коштоп күңгүрөп,
Суулар тунуп, Ай жылмайып, Күн күлөт.
Эрги, Элмир, көңүл бугун таратып,
Элиң сени коштоп турат дүңгүрөп.

Ыр берсе деп жайнаган жаз, күткөн күз,
Кожожаштай кайберен ыр издейбиз.
Эл бактылуу болсо жетет ыр уккан,
Сен экөөбүз ырдан бакыт күтпөйбүз.

Сен – обончу, ырчы, актёр, акын да,
манасчы да... Ар өнөрү асыл баа.
Мен – бактылуу, досу болгон жакшынын,
Эл бактылуу – Элмирбектин кашында!

When you sing, the mountains echo with melody,
The waters are still, the moon beams, the sun gleams.
Rejoice, Elmir, open your eyes,
Your people will join in your harmony.

To give a song, from spring to autumn,
We search for songs like Kozhojash hunts for his prey,
If the people are content, it is enough to hear the song,
You and I do not need more happiness than singing.

You are a composer, singer, actor, poet,
Manaschi too... Each talent is valuable.
I am honored to call you my friend,
Your people are happy - Elmirbek is before them!

Элмирбек:

Ак боз атчан үзөңгүлөр кагышып,
Омуроодон чыккан бууга кар ысып.
Кайдан атып, кайда батып биздин Күн,
Кайда кетип баратабыз жарышып?

Кайда биздин кат жазышкан ак барак?
Кайда биздин чалгыны курч жаш канат?
Сезимдерди кошо жутуп кеткенби,
Сен экөөбүз жетон салчу автомат?

Сен өзгөрдүң, мен да бир аз башкамын,
Кызыл чоктон көтөрүлдү ак жалын.
Автобустан орун берсе жаш кыздар,
Атаңкөрү, жаман боло баштадым.

Elmirbek:

The white horse's stirrups clashed,
The steam from the spine is hot.
Where does our sun rise, where does it set?
Where are we going to race?

Where is the white sheet of our letter?
Where is our sharp young wing?
Have you swallowed your feelings?
You and me slot machine?

You've changed, I'm a little different
A white flame rose from the red embers.
If there is a seat on the bus, young girls,
Sorry, I'm starting to feel bad.

Зайырбек:

Коркутпаган аска жолдон тоссо да,
Балдар элек: түшкөн сууда, отко да.
Жетон дагы түшкө кирет, оо бүгүн,
Автоматтар алмашса да соткага.

Аттиң дечи, сыздайм мен да ичимден!
Асыл курак узап барат тигилген.
Кайыктайбыз көк деңизде калаксыз,
Шамал тагдыр кайда айдаарын түшүнбөйм!

Катаал тура жашоо сыры-билгенге,
Кайтпай калдык кайран ошол күндөргө...

Бул өмүрдөн таппай башка олжону,
Бизге тагдыр өнөр жолун жолдоду.
Бар бол, Элмир, бар бололу баарыбыз,
Жаштыгыбыз ырда калса, болгону!

Even if obstacles block our path,
We once played with fire and water as children.
Token goes into the vending machine again, but now,
Vending machines have evolved into smartphones.

Alas, I feel the pain inside!
But the noble age will endure.
We drift like a boat on a blue sea without oars,
I cannot predict where the winds of fate will take us.

The wise understand the secrets of life,
But we cannot return to those days.

In this life, I find no other purpose,
Fate has chosen the path of art for us.
Be well, Elmir, let us all be well,
May our youth be forever in the song!

АК БАТА

Баары биздин жүрөгүбүздө.
Жүрөктө караңгылык болбосун!
Жүрөктү караңгы кылган – жек көрүү;
Жүрөктү жарык кылган – сүйүү.

- Элмирбек Иманалиев

Everything is in our hearts. Let there be no darkness in the heart!
Hate that darkens the heart;
Love enlightens the heart.

- Elmirbek Imanaliev

Оо Жараткан! Бизге ийгиликтен кийинки кыйналуу эмес, кыйналуудан кийинки ийгиликти бер!

Элмирбек Иманалиев

O Creator! Give us success after trouble, not trouble after success!

Elmirbek Imanaliev

Элде тынчтык болуп, ак тилектүү ар бирибизди Кыдыр жылоолосун!

Ак тилектер аруу таңга жарашсын!
Эл ичинде кут, береке таратсын!
Бул өмүрдү жаркырата жашайлы,
Кубанычта нечен бейпил таң атсын!

Элмирбек Иманалиев

May there be peace in the nation, and let each one of us, who wishes to be true, Kydyr bless you!

Good wishes for the morning!
Let the people spread happiness and blessings!
Let's live this life bright,
What a peaceful morning in joy!

Elmirbek Imanaliev

Жашоо – өтө, өтө-ө зор, керемет белек!

Буга чексиз ыраазы гана болушубуз шарт жана буга тең эч нерсе менен Жаратканга бир нерсе төлөй албайбыз!

Life is a very, very big, wonderful gift!
We can only be infinitely grateful for this,
and we cannot repay the Creator with anything!

Elmirbek Imanaliev