КАРЫКЕЕВ Төлөгөн: ТӨЛӨГӨН КАРЫКЕЕВ: ТАБУРЕТКА

САТИРА

«Баа» – деп бакырып жарык дүйнөгө алгачкы башбаккандан бери кресло минип келатканым келаткан. Эң биринчи креслом бешик болду. «Алтын бешик» деп коюшчукен, мага ошо жылтыраган темири бөтөнчө жакты. Ошондон уламбы, бешикте бери жагы беш жыл жаттым. Артымдан «аңдып» келген инилериме бешикти бергим келген жок. Алар бок-сийдикке аралашып жөрмөлөп жүрүп эле, жетиге чыкканча жерден таяк жеп жүрүп эле, мени терметип жүрүп эле кол арага жарап кетишти.

Беш жашымда бешиктен түшүп, табуреткага отурдум. Мурдагы «Бешик сакчы» деген каймана атым өчүп, «Табуретка» деген жаңы наамга ээ болдум. Табуретканы жанымдай көрчүмүн. Эч кимисине бергим келчүмес. Бир жолу өзүмдөн улуу агам келип, астымдагыны тартып алмай болду. Ошондо отургучту ала коюп, чокуга берип калдым! Күч менен урган экемин, жарылып кетти! Агамдын башы жарылганы эчтеке эмес, табуреткам экиге бөлүнүп калса болобу!.. Үч күн, үч түн аза күтүп ыйладым! Ата-энемди жаңы табуретка жасап бер деп кыйнадым…

Андан кийин партага отурдум, андан соң үстөлгө отурдум. Ара жолдо абакка да отуруп чыктым. Абакта кыскача «курсту» бүтүрүп чыккандан кийин, айыл өкмөттү кызматынан алып ыргыттым. Айыл өкмөттүн ашын жеп түгөткөндөн кийин шаар бийликке жеттим. Шаардыкын шабырата жеп бүтүп, көп өтпөй ырайондун жайытына кирдим. Ал жайыттын бетегесин майкандап атып, «…бектер кетип, эл калат» деген сыяктуу эскилиги жеткен, архаизм жыттанган ылакаптарды жокко чыгарганга жетиштим. Эпкиндүү эреформа жасап жатат деп чакан «каллективим» катуу сүйүндү.

Кайда жүрүп, кайда иштесем дагы баягы табуреткамды унутканым жок. Төрдөгү дубалга илип коём. Табуретканын пири колдосун деп үч маал үстөлгө чекем тийгенче сыйынганым сыйынган. Уставын жаздырып, атайын кызмат ачтырып, табуретка кайтаргычтар эки саат сайын кезектешип, кирпик ирмебей күзөттө турушканы турушкан. Чымын консоле чыр чыгарам!..

Ошо менен ырайондон ырыспубликалык деңгээлге ырдап жетип келдим. Мен жеткен жерлердин ырыскысынан үстөлүнүн бели ийилип турган болсо, мен кеткен жерлердин чаңы асманга сапырылып, жан бүткөнү жапырылып, казынасы кабырылып кала берчү! Эки ажонун тушунда эки жолу эмгегим жогору бааланды. Ордендүү отургучумдун арааны жеткен жердин баарын оптом оп тартканым үчүн «Арам эмгектин хоррупционери» деген ардактуу наам алууга жетиштим. Хордо соло партияны «Алка, Кыргызстан» жана «Хата журт» партияларынын атынан чолуп-чозуп ырдаганым үчүн өкмөт тарабынан мага «Жел артисти» деген наам беришип, андан ары Маскөөдөгү Чоң тыятырга камандирөпкөгө жөнөтүштү.

Мен барганда ал жер капремонтто болгондуктан кайра артка маанайым пас, чөнтөгүм бош, куру кайттым. Чоң тыятырды менден да чоң табуреткалар эчак мойсоп кетишкенин кассада беш жылдап белет күтүп тургандар шыпшынып айтып беришти…

Азыркы күндө Ак үйдүн бир четин чоюп дегендей, кызматым мэр үчүн, кылганым мен үчүн деп дыңылдап ырдап коюп, бенсияга биротоло ушул жерден чыгайын, көрүнгөн жерге «шапке» көтөрүп шалпактабай деп перерип жок иштеп аткам. Шайлоо бүткөндөн бери бир топ шайкалар кабинеттин эшигин күндө келип такылдатып, тажатып атышат. Ордумду сыйым менен бошотуп берүүмдү талап кылып атышат. Мен аларга «үч тамгалык» Муратчасынан «мес-сага!» деп мерчемдүү жеримди көрсөтүп атам. Каны-жаным сиңген кресломду, далай ыштан жырткан үстөлүмдү кайдагы бир каркыбарга оңойле бере коёт деп ойлошот окшойт. Башкалар батиңкесин кийбестен Ак үйдү таштай качканда, мен болгону үстөлүмдүн бутун кучактап, астына кире качкамын. Мени өзү сактап калган. Оппозий элементтердин он чактысы келип сууруп чыгалбай коюшкан. Ошондо алар үстөлүмдү көтөрүп чыгып, терезеден ыргытмай болушканда, ыргытсаңар мени ыргыткыла, үстөлүмдү жайына койгула деп буркурап ыйлап жибергем. Үстөлүн ушунча сүйгөн, ал үчүн өз жанын кыйганга даяр турган аткаминерди биринчи көрүшүбүз деп мени тим калтырышкан. Эми болсо келип алышып: «Ордуңду бошот, биз сага: «Креслону бошоткондугу үчүн» деген орден ыйгарабыз. Мындай орденди Кыргызстанда эч бир аткаминер алалек!» – деп мени алдагысы келип атышат. Түз эле Гиннесстин китебине кирип, жылуу жай табасың деп өлкөдөн айдап чыккылары келип атышат.

Мен мындай кордукка көнбөйм. Үстөл-креслодон кол жууп калгандан көрө, үйдө пол жууп калган жакшы мен үчүн. Үстөлдөн бир карыш жылбайм. Керек болсо көрүмө ала жатам, билип койгула!..